Skutki niewłaściwego oświetlenia – po czym poznać, że złemu samopoczuciu jest winna lampa?

Wpływ oświetlenia na zdrowie i samopoczucie

Światło ma ogromy wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu, reguluje naturalny cykl dobowy. Zostaliśmy przystosowani do bycia aktywnymi w ciągu dnia, czyli gdy jest widno. Z kolei noc to czas na odpoczynek, regenerację, czyli na sen. Żyjąc w XXI wieku, mamy dużo więcej możliwości i nie jesteśmy skazani na kończenie swojego dnia wraz z zachodem słońca. Wspomagamy się sztucznym oświetleniem, co ma wiele zalet, ale nie jest wolne od wad. Bardzo łatwo jest o zaburzenie rytmu dobowego, szczególnie przy niewłaściwym oświetleniu.

Warto wiedzieć, że nawet naturalne światło nie ma jednej stałej barwy, ale zmienia się ona wraz z upływem czasu. Zupełnie inaczej wygląda to o świcie, w południe czy wieczorem. Niezwykle istotna jest temperatura światła, na co należy zwracać uwagę przy wyborze żarówek czy świetlówek. Barwa światła może być ciepła, neutralna lub zimna. Jeśli zostanie ona dobre dobrana, wpłynie to pozytywnie na komfort i poprawę samopoczucia. W zależności od tego, na które rozwiązanie się zdecydujemy, może uzyskać efekt pobudzania do działania lub uspokojenia, warunków sprzyjających wypoczynkowi. Źle dobrana barwa światła to prosta droga do senności, nadmiernego pobudzenia i problemów z zaśnięciem, pogorszonego nastroju itd.

Dobieramy odpowiednią barwę światła do lampy

Przykładowo żarówki dające ciepłą barwę światła idealnie nadają się do sypialni, gdyż sprzyjają relaksowi, wprowadzają spokojny i intymny nastrój. Z kolei barwa neutralna idealnie nada się tam, gdzie potrzebujemy skupienia, w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy i nauki. Pobudza ono do działania, wzmaga koncentrację. Dobrze dobrane oświetlenie będzie zapewniało komfort, pozwoli uniknąć szybkiego meczenia się wzroku. Za pomocą nowoczesnych systemów oświetlenia LED możliwe stało się w dużym stopniu odtworzenie dynamiki światła dziennego, które wpływa na sen, produkcję i przyswajanie składników odżywczych, gospodarkę hormonalną.

Niedobór światła przekłada się na senność i apatyczność czy nawet złe samopoczucie, gdyż wpływa ono na wydzielanie hormonów takich jak serotonina czy kortyzol – hormon szczęścia i stresu. W zamkniętych pomieszczeniach dostęp do światłą naturalnego jest ograniczony, szczególnie pod wieczór, dlatego konieczne staje się wspomaganie światłem sztucznym. Regulacja oświetlania w zależności od pory dnia i oku, indywidualnych potrzeb i preferencji danej osoby przełoży się na wzrost satysfakcji.

Co powoduje niewłaściwe oświetlenie?

Źle dobrane oświetlenie w dłuższej perspektywie czasu przełoży się na pogorszone samopoczucie, ale też zdrowie. Działa demotywująco, ma negatywny wpływ na sprawność widzenia w pomieszczeniach:

• złe światło wręcz zabiera siły, wzmagając uczucie senności i osłabienia;
• Kiepska jakość oświetlenia może skutkować też problemami ze skupieniem się i wzrostem apetytu;
• kolejnym problemem będzie obniżenie jakości snu i niewysypianiem się;
• konsekwencją słabego oświetlenia będzie nie tylko zły nastrój, ale też mniejsza wydajność w pracy. Powoduje to rozregulowanie snu i spadek produktywności;
• niewłaściwy stan oświetlenia bardzo często powoduje bóle głowy, szybszą męczliwość, łzawienie oczu, zaczerwienienie powiek i spojówek, mniejsze zdolności akomodacyjne soczewki oka. Może nawet przyczynić się to do gorszej ostrości widzenia i nadwrażliwości oka na kontrakty.

Jedną z najczęstszych konsekwencji niewłaściwych warunków oświetlenia jest zmęczenie narządu wzroku, co wynika z jego nierównomiernego natężenia, efektu olśnienia i migotania światła. Skutki tego mogą być krótkotrwałe lub długofalowe –  w pierwszym przypadku mówimy o zmęczeniu wzroku a w drugim o zmniejszeniu ostrości widzenia. Niekontrolowane sztuczne oświetlenie pomieszczeń przyczynia do przestawienia dobowego rytmu, szczególnie przy chronicznej ekspozycji na światło w nocy. Może to nawet skutkować przybieraniem na wadze bez zmian w odżywianiu i kreatywności fizycznej.

Znaczenie ma zarówno rodzaj, jak i jakość oraz sposób wykorzystania świtała. Jeśli nie zostanie ono dopasowane do funkcji danej przestrzeni, będzie miało destrukcyjny wpływ na organizm i rozpocznie całą kaskadę problemów.

Duży problem stanowi efekt olśnienia, co przekłada się na dyskomfort widzenia, brak możliwości zobaczenia szczegółów. Obniża się zdolność do właściwego postrzegania. Tego typu sytuacje występują w przypadku zbyt jaskrawego światła. Do olśnienia bezpośrednio dochodzi na skutek świecącej powierzchni, która znajduje się w zasięgu naszego wzroku, chodzi tutaj przede wszystkim o źle dobrane o oprawy oświetleniowe.

Mamy też olśnienie odbiciowe, do którego dochodzi w wyniku odbijania się światła od różnych płaszczyzn znajdujących się w pomieszczeniu – ściany, meble, monitor itd. Starego typu oświetlenie emituje szkodliwe promieniowanie UV, które powoduje szybką męczliwość wzroku, ból oczu, suchość spojówek, pogorszenie stanu włosów i skóry.